همتت قدر غمهایت است
این بیت مشهور را همه شنیدهایم که؛ همت بلند دار که مردان روزگار / از همت بلند به جایی رسیدهاند. «همت» با «اهمیت» و «مهم» همخانواده است. همت تو آن چیزی است که برایت اهمیت دارد، برای تو مهم است که به آن برسی و اگر به آن دست نیابی غمگین میشوی. لابد ترکیب عطفی «هم و غم» را هم شنیدهاید. این هم نیز با همت همخانواده است و جالب است که در زبان فارسی همیشه با غم میآید . ببین غم چه چیزی را میخوری، همتت در حد همان چیز است. بعضیها هم و غمشان دنیاست. مسلمان مغموم به خاطر قدرت و ثروت و شهرت فرقی با بتپرست ندارد. منتها او بتاش را آشکار میپرستد ولی این مسلمان اهل نماز و روزه با سجاده آب کشیده، بتاش را پشت این نماز و روزه پنهان کردهاست. نه به خاطر آن که ریا کند و مردم را فریب دهد. (اگرچه دیر یا زود به این بیماری هم دچار میشود) بلکه او پیش از آن که مردم را فریب دهد، خودش را فریب داده است. او از مواجهه با بتی که آن را به تاریکخانه دروناش منتقل کردهاست، میترسد و خودش را پشت این نماز و روزه قایم میکند.
دنیا گذر است و ما گذرنده و هر که به چیزی گذرا دل ببندد دیر یا زود به حسرت دچار میشود. هیچچیز که نباشد و در همین عمر کوتاه اگر جز روی کامیابی را نبیند حسرتاش در لحظهی مرگ از همه بیشتر است.