اصلا چرا دخترها باید جهیزیه ببرند؟
به گفته پیامر اسلام(ص) ازدواج سنت اوست، پس هر كه از سنت وی روی برگرداند از او نیست. این در حالی است که امروزه انجام این سنت با دغدغههایی مانند بردن جهیزیه کامل البته به معنای داشتن تمامی لوازم ضروری و غیر ضروری از سوی عروس همراه است. رسمی که اگر چه در ابتدا معنای کمک به زوجهای جوان در را داشت ولی در گذر زمان معنا و مفهوم آن تغییر کرد و از کمک به زوج جوان تبدیل به دلشورهای برای دختران دم بخت و خانوادههای آنها شده است.
رشد تکنولوژی و تعدد اقلام و الزامات دنیای مدرن این روزها رنگ نگرانی را بر چهره والدین دختران دم بخت نشانده است. پیامد این چشم و همچشمیها تردید دختران به دادن پاسخ آری به خواستگاران و حتی رد کردن خواستگارهای مناسب از سوی خانواده است. از سوی دیگر نیز شاهد هستیم که در مواردی جهیزیه ملاکی برای گزینش عروس از سوی خانواده داماد میشود و به همین دلیل این امکان وجود دارد که بسیاری از دختران با وجود برخورداری از محسنات در فهرست انتخاب از سوی خانوادهها قرار نگیرند و به سن ازدواج این افراد در جامعه تنها به دلایل مالی و همراه نداشتن وسایل غیر ضروری زندگی افزایش یابد!
با گشتی در بازار کالاها میتوان فهمید که خریداری اثاث برای یک زوج جوان میتواند چه بار مالی سنگینی برای خانواده دختر داشته باشد. آنهم خرید کالاهایی چون ماکرویو، قهوه ساز، ماشین ظرفشویی و... که لازمه شروع یک زندگی در گام نخست نیست.
خب بد نیست به رسوم بردن جهیزیه در سایرکشورها هم نگاهی بیاندازیم؛ دادن جهیزیه به عروس در لبنان رسم نیست، زیرا آنها معتقدند این کار میتواند موجب چنین برداشتی نادرست از سوی خانواده داماد شود؛ اینکه این لوازم داده میشود که دخترشان از سوی خانواده پسر به عنوان عروس در نظر گرفته و به خواستگاریاش بیایند. در عراق نیز به جای عروس، داماد باید با خود جهیزیه به خانه مشترک ببرد و خانواده دختر وظیفهای در قبال تهیه لوازم زندگی دخترشان ندارند. در کشورهای عرب زبان حاشيه خليج فارس هم تهيه جهيزيه بر عهده داماد است، حتی آوردن لوازم و اثاثيه از سوی خانواده دختر ناپسند تلقی میشود. جالب اینکه در خانوادههای اشرافی انگلیس، هنگام ازدواج، جهیزیه به عنوان ارثیه از طرف پدر به دختر داده و دختری که از پدرش جهیزیه گرفته باشد در ارث سهیم نخواهد بود. درباره رسم بردن جهاز در استان های کشور نیز باید گفت؛ در استانهايی مانند كهگيلويه و بويراحمد و خوزستان مسئوليت تهيه چنین وسایلی بر عهده خانواده داماد است، هرچند خانواده دختر در قبال دریافت شيربها این وسایل را تهیه می کنند. سری هم به ترکمنها بزنیم در ميان این اقوام تهيه لوازم برای زندگی مشترک به عبارتی جهيزيه، بيشتر به عهده داماد است.
با این وجود تب دادن جهیزیه مطابق با تولیدات آخرین برندها در بسیاری از شهرهای ایران همچنان داغ است؛ وسایلی که شاید هیچ گاه مورد استفاده قرار نگیرد! بحث بر سر اینکه چه کسی باید لوازم زندگی را تامین کند نیست، بلکه نکته اصلی این است که کمک به زوج جوان میتواند اقدامی موثر باشد اگر چشم و هم چشمیها و رقابتها نادیده گرفته شود و خانواده عروس با انبوهی از بدهیها و دسته چکی که باید هر روز دغدغه پرکردنش را داشته باشند، خستگی به تنشان نماند.
در این میان باید پرسید گناه تنها ماندن، دخترانی که به خاطر نداشتن جهیزیههای آنچنانی برای حفظ آبروی خود و خانوادهشان از دادن پاسخ مثبت به خواستگار خود سر باز میزنند یا خانواده پسر تنها به این دلیل تمایلی به وصلت با آنها نشان نمیدهند چیست و باید به پای چه افرادی نوشته میشود؟ عرف، سنت یا آنهایی که ملاکهای اصلی برای تشکیل خانواده را فراموش کردهاند و به تامین وسایل زندگی گرانقیمت ملاک انتخابشان میشود؟